ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
سُرنا یا سورْنا نام ساز بادی باستانی ایرانی است که از چوب ساخته میشود و از دسته سازهای دو زبانه است. سرنا ی محلی بیشتر با دهل نواخته میشود و در بعضی نواحی مانند بختیاری و دزفول از سرنای کوچک استفاده میشود.[۱]
سُرنا و کَرنا هر دو به معنی بوق و با لغت (به انگلیسی: Horn) در انگلیسی از یک ریشه میباشند. در اصل در میان اقوامی که زبان هندواروپاییاولیه را صحبت میکردند این ساز به علت اینکه از شاخ حیوانات ساخته میشد به این اسم نامیده شده. شاهد دیگری که به این ادعا و مشابهت مهر تائید میزند نام ذوالقرنین، به معنی دارنده دو شاخ است. قَرن که مُعَرَّب کَرن است (که در اسم کَرنا مشاهده میشود) به معنی شاخ میباشد.[۲] البته سُرنای کنونی به مراتب از بوقهای شاخی اولیه پیشرفته تر است، ولی عضوی از خانواده سازهای بادی یا بوقی به شمار میآید.
سرنا سازی نه تنها محلی، بلکه قدیمی است. در اشعار شعرای ایران بسیار نام سرنا، سورنا و سورنای [؟] آمده است.این ساز در سیستان و بلوچستان ، خراسان و لرستان از دیرباز رواج داشته و حتی امروزه نیز در مجالس شادی و به هنگام خواندن ترانههای محلی این نواحی بکار می رود. در نواحی لرستان سرنا ی کوچک و در نواحی بختیاری سرنا ی بلند برای مراسم شادی و غم و سرنای کوتاه بیشتر برای مراسم غم معمول است. سرنا ی محلی معمولاً با دهل نواخته میشود.در میان سرنا نوازان مشهور ایرانی میتوان از علیاکبر مهدیپور دهکردی، نوازنده نوروزنامه یا همان موسیقی هنگام تحویل سال نو و نیز رضا مریدی دلفان و شامیرزا مرادی مشهورترین نوازنده سرنا ی کوچک (کوتاه) نام برد.
همچنین ضرب المثلی در پارسی برگرفته از این ساز ساختهشدهاست که میگوید:
آدم ناشی، سرنا را از سر گشادش می زنه