همیارآنلاین
کانال ایتا https://eitaa.com/hamyaronlineهمیارآنلاین
کانال ایتا https://eitaa.com/hamyaronlineسرخس
دید کلی
سرخسها گروهی از گیاهان نهانزاد آوندی هستند. سرخسهای کنونی گروهی تکامل یافته‌ترین گیاهان از این گروه هستند. رشد برگ در سرخسها نسبتا کامل و مدوام و ریزوم آنها پایا است. در سرخسها مثل سایر نهانزادان آوندی تولید گیاه برگدار با تشکیل تخم آغاز می‌شود و بنابراین با اسپوروفیت مطابقت دارد.
|
ریشه سرخسها
ریشه سرخسها همیشه نابجا و نازک بوده، قطر آن از 2 تا 3 میلیمتر تجاوز نمی‌کند. ریشه‌های نابجا علاوه بر سطح ریزوم روی دمبرگ سرخسها نیز می‌روید. در برش عرضی استوانه آوندی ریشه در سرخسها ، دو دسته |آوند آبکشی متناوب با دو دسته آوند چوبی به شکل مثلث که در پایه به یکدیگر متصل هستند و در بین آن دو فضایی برای پارانشیم مغزی وجود ندارد دیده می‌شود. بعد از آوندها لایه دایره محیطیه که سلولهای آن متناوب با سلولهای آندودرمی هستند و سپس پارانشیم پوستی ریشه قرار دارد. پارانشیم پوستی را از خارج لایه کرک زا در نقاط مختلف آن کرکهای عریض و طویل کشنده (به جای اپیدرم) دیده می‌شود محصور می‌سازد.ساقه سرخسها
سرخسها ریزوم دارند و ریزوم در سال یک ساقه هوایی تولید می‌کند که حامل برگهای بزرگی است. ساقه سرخسها ، به استثنای بعضی گونه‌های نادر مناطق حاره ، همیشه زیرزمینی و به صورت ریزوم است. ریزوم سرخس تریکومانس آلاتوم که سرخسی کوچک است، دارای ساقه نازک با ساختاری ساده و یک استوانه مرکزی است. در برش عرضی ریزوم این سرخس بخشهای زیر دیده می‌شود. طبقه اپیدرم ، منطقه فیبر پوستی ، پارانشیم پوستی ، لایه آندودرم ، دایره محیطیه ، آوندهای غربالی ، وجود یک ردیف سلول پارانشیمی در زیر حلقه بافت آبکش ، دسته‌های چوبی مرکب از تراکئیدهای دارای تزئینات مارپیچی نردبانی که کم و بیش همراه با عناصر پارانشیم چوبی‌اند.برگ سرخسها
برگ سرخس فروند نامیده می‌شود. برگها نسبت به ساقه بزرگند و اثر برگی آنها که اهمیت زیاد دارد، در محل تشکیل در استوانه مرکزی ساقه یا حتی در قطعات آن چاله‌ای ایجاد می‌کند. برگ سرخسها دارای 2 ویژگی هستند. حالت پیچیده برگ قبل از باز شدن. برگ جوان به صورت دسته عصا پیچیده است و رشد نامحدود آن.برگها در سرخسها مستقیما از ریزوم جدا شده و رشد و توسعه آنها معمولا چندین سال طول می‌کشد. رشد برگ بوسیله مریستمی که در نوک و راس آن قرار دارد صورت گرفته و دمبرگ یا پایه آن نیز تقریبا همان ساختار تشریحی ریزوم را با اختلاف عدم قرینه محوری و داشتن قرنیه طرفی دارد. در ساختار کلی برگ ، پارانشیم نرده‌ای همراه با پارانشیم حفره‌ای تشکیل مزوفیل وجود دارد. سلولهای اپیدرمی و سلولهای روزنه‌ای کلروفیل دارند.
|
چرخه زندگی و تولید مثل در سرخسها
در گیاهان آوندی تناوب نسلها به صورت گامتوفیت و اسپوروفیت دیده می‌شود. گیاهی که معمولا سرخس نامیده می‌شود در واقع اسپوروفیت است که بزرگ برگدار و سبز است و امکان دارد که در تمام سال باقی بماند. در فصلهای معینی از سال سلولهای سطح زیرین برگ سرخس هاگدانهای عدسی شکل پایه‌داری تولید می‌کنند. معمولا در یک نقطه برگ چند هاگدان باهم پدید می‌آیند. این دسته هاگدانها سور نامیده می‌شود. در بسیاری از موارد سورها دو ردیف منظم در دو ردیف رگبرگ اصلی برگ تشکیل می‌دهند.در هاگدان محتوی سلولهای مادر هاگ است که پس از تقسیم میوز هاگهای هاپلوئید دارای پوشش محافظ تولید می‌کنند.سرانجام هاگدانها خشک شده و شکفته می‌شوند و هاگها بیرون می‌ریزند. بعدا این هاگها می‌رویند و گامتوفیتهای هاپلوئید را بوجود می‌آورند. اندامهای جنسی آنتریدی و آرکگون در سطح زیرین گامتوفیت ایجاد می‌شوند. آنتریدی تولید گامت نر و آرکگون تولید گامت ماده را می‌کند که از لقاح آنها تخم ایجاد شده و از رشد تخم گیاه اسپوروفیت حاصل می‌شود. و به این ترتیب این چرخه ادامه می‌یابد.
چند گونه از سرخسهای ایران
پرسیاوشان معمولی
این سرخس در نقاط مرطوب ، در کنار جویبارها و در حلقه چاههای آب شمال ایران می‌روید. برگ دارای دمبرگ دراز بی‌کرک و براق با پهنکی از تقسیمات کوچک است.پرسیاوشان پا سیاه
قسمت انتهایی برگ این سرخس تقسیمات باریک و فراوان داشته و دمبرگ آن براق سیاه است.
 |
|
|
سرخس مار زبان
دارای دو نوع برگ عقیم و بارور است. برگ عقیم فاقد هاگدان ، بیضی شکل دارای کناره‌های کامل و برگ باور ، بسیار باریک ، لوله‌ای شکل و حامل دو ردیف اسپورانژ است.سرخس بسپایک
حلقه مکانیکی اسپورانز در این سرخس ناقص بوده، رگبرگهای فرعی برگها که مرکز به لبه یا کناره آن نمی‌رسند. این گیاه در تمام سال سبز و دارای برگهای پایا یا چند ساله است.زنگی دارو
ساقه زیرزمینی این سرخس پوشیده از بقایای پوسیده برگهای قبلی است. حلقه مکانیکی اسپورانژ در این سرخس ناقص است.سرخس بلوطی
این گیاه بدون گل جذاب دارای ساقه‌ای خزنده است که درست در زیر سطح زمین به صورت افقی رشد می‌کند از این ساقه برگ ساقه‌های سبز رنگی به صورت عمودی رشد می‌کنند که به آهستگی برافراشته می‌شوند. سرخس بلوطی توسط بوجود آوردن هاگهای ریز در زیر برگ ساقه‌هایش تولید مثل می‌کند. هاگها در دسته‌هایی تولید می‌شوند که برای دیدن به اندازه کافی بزرگ هستند.
|
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد