همیارآنلاین
کانال ایتا https://eitaa.com/hamyaronlineهمیارآنلاین
کانال ایتا https://eitaa.com/hamyaronlineسرمازدگی محصولات کشاورزی و راههای پیشگیری وکاهش خسارت
سرمازدگی محصولات کشاورزی
و
راههای پیشگیری وکاهش خسارت
سرمازدگی به زبان ساده مواجه شدن گیاه با هوای سردی است که گیاه قادر به تحمل آن هوای سرد نباشد. خواه این هوای سرد بصورت باد شدید و سرد ( سرمازدگی انتقالی ) خواه بصورت ساکن ( سرمازدگی تشعشعی ) باشد. گیاه در برخورد با این شرایط بتدریج گرمای خود را از دست می دهد و بالاجبار سرما را از محیط سرد اطراف خود جذب می کند. پس آنچه در زمان سرمازدگی بسیار مهم است اول دمای هوا و دوم طول مدت زمانی است که سکون هوای سرد ادامه خواهد داشت.
باید این راه هم بدانیم که هر گیاهی مقاومت خاص خود را دارد و شاید بهتر اینکه گفته شود نه تنها هر محصولی مقاومت خاص خود را دارد بلکه حتی در یک محصول نیز هربوته مقاومتی متفاوت از خود نشان خواهد داد.
موضوع قابل توجه دیگر تفاوت سرمازدگی ها با توجه به نوع محصول است. سرمازدگی در زمان تشکیل میوه رخ می دهد یا در زمان تورم جوانه ، تشکیل گل و گرده افشانی. راه پیشگیری و یا درمان متفاوت خواهد بود.
اگر چه روش های متفاوتی چون آب دادن گیاهان در شب سرمازدگی ، انتخاب ارقام مقاوم ، ایجاد حرارت و یا مه دود ، بکارگیری دستگا ه های مولد باد ، بکارگیری آبیاری بارانی ، استفاده از بعضی مواد شیمیایی و... در شب سرمازدگی و یا بلافاصله قبل از رخ دادن سرمازدگی برای مقابله با سرما بیان می شوند ولی واقعیت اینست که هیچ کدام از این روشها به تنهایی و یا بصورت صد درصد نمی توانند از بروز سرما جلوگیری کنند. سرمازدگی امری است نسبی و در تمام این روشها تلاش می شود بصورت نسبی میزان خسارت سرمازدگی کاهش داده شود .
اما به راستی چه باید کرد ؟ سرما در طول پاییز و زمستان و حتی اوایل بهار بدون دعوت بر سر سفره کشاورزان می نشیند و کشاورز یارای مقاومت در برابر آنرا ندارد. حقیقتاً اکثر کشاورزان تسلیم هستند شاید شانس بیاورند و قصر در روند و شاید در چنگال این دیو گرفتار شوند. همه چیز نسبی است. اما در این معرکه باید دو طرف دعوا را بهتر بشناسیم. یک طرف گیاه و طرف دیگر محیط است. چنانچه گیاه در این کارزار مقاومت بیشتری از خود نشان دهد برنده این کارزار است و چنانچه یارای مقاومت در برابر سرما را نداشته باشد دچار خسران خواهد شد. پس در امر سرمازدگی اگرچه میزان و مدت سرما مهم است اما مهمتر از آن میزان مقاومت گیاه است. تمام روش های موجود برای غلبه بر سرمازدگی نیز یا بدنبال مقابله با هوای سرد و کاهش اثرات آن هستند و یا بدنبال افزایش مقاومت گیاه.
پس با این توضیحات اینگونه می توان نتیجه گرفت که از آنجایی که سرمازدگی امری مطلق نیست وبروز آن به یک عامل بستگی ندارد پس مطمئناً اگر راه حلی نیز ارائه می شود نمی تواند مطلق باشد. بکارگیری مجموعه ای از روشهای پیشگیری متناسب با نوع محصول و هزینه های اجرای آن تنها راه پیش روی کشاورز می باشد.
نکات فنی :
1. در ایامی که احتمال سرمازدگی می رود به هیچ عنوان از کودهای ازته علی الخصوص اوره استفاده نشود. و حتی الامکان از ترکیبات و یا کارهایی که باعث تشدید رشد رویشی می شوند در ایام پر خطر پرهیز شود.
2. در مناطقی که احتمال سرما زدگی بالاست همواره سعی شود محتوای کلسیم گیاه بالا نگهداشته شود که بدلیل استحکام دیواره سلولی نقش بسزایی در افزایش مقاومت گیاه خواهد داشت.
3. بالا نگهداشتن سطح روی و بور در گیاه نیز برای بهبودی و برگشت بهتر گیاه سرمازده شده بسیار مفید است. پس سطح این دوعنصر نیز باید حتی الامکان در روزهای پر خطر و یا بلافاصله بعد از سرمازدگی بالا نگهداشته شود.
4. نکته ای که معمولاً از آن غفلت می شود توجه به گیاه بعد از سرمازدگی است. چنانچه خسارت به محصول سرمازده نسبی بوده و محصول کاملاً از بین نرفته ، در اولین فرصت ممکن بعد از سرمازدگی باید با مصرف ترکیبات قارچ کش از توسعه بیماری های قارچی خصوصاً در محصولاتی نظیر سبزی و صیفی جلوگیری کرد. در کنار آن از ترکیبات محرک رشد جهت تحریک رشد رویشی بهره گرفت.
5. میزان پتاس در میوه ها در زمان سرمازدگی بسیار مهم است. در حالت طبیعی جهت شیره سلولی از برگ به میوه می باشد که این جهت حرکت در زمان سرمازدگی عکس شده و شیره سلولی از میوه به برگ بر خواهد گشت. یکی از عناصری که درصورت خروج از میوه در زمان سرمازدگی میوه را نابود می کند پتاس است. پس با بالا نگهداشتن پتاس در میوه ها میتوان امید به سلامت بهتر میوه پس از سرمازدگی داشت.
کاظم داعی / شرکت کشاورزی پارس
