ماراتن بانکها برای تصاحب منابع مالی هدفمندی یارانهها
گروه توسعه : رقابت شدید بانکها برای تصاحب منابع مالی اجرای هدفمندی
یارانهها که 16 هزار میلیارد تومان برآورد شده، این روزها بیش از گذشته
شده و تبلیغات آنها تهران و دیگر شهرها را فرا گرفته است.
با نزدیک شدن به پایان مهلت تعیین شده برای اعلام شماره حساب برای طرح
هدفمندی یارانه ها، بانکها ماراتن تازه ای را برای جذب مشتریان و افتتاح
حساب یارانههای نقدی آغاز کرده اند.
این روزها اگر نگاهی به اطراف خود داشته باشیم، انبوهی از انواع تبلیغات
بانکی را میبینیم که برای تصاحب 16 هزار میلیارد تومان منابع حاصل از
اصلاح قیمتهای انرژی - در سال اول اجرای قانون هدفمندی یارانهها - از هر
ابراز و اقدامی استفاده میکنند.
اما چرا این ماراتن شکل گرفته است؟ در پاسخ باید گفت که براساس قانون
هدفمندکردن یارانهها، قرار است از محل اصلاح قیمت حاملهای انرژی در
سالجاری 20 هزار میلیارد تومان درآمد حاصل شود که 50 درصد از این رقم به
مردم ( به صورت یارانه نقدی و غیر نقدی)، 30 درصد به تولیدکنندگان و 20
درصد به دولت به منظور جبران آثار آن بر اعتبارات هزینه ای و تملک دارایی
های سرمایه ای اختصاص خواهد یافت.
طبیعی است که 80 درصد رقم 20 هزار میلیارد تومان درآمد حاصل از اصلاح
قیمتها، 16 هزار میلیارد تومان می شود که توسط سیستم بانکی به مردم و
تولیدکنندگان پرداخت خواهد شد.
برهمین اساس، در بین بانکها برای جذب این رقم کلان رقابت شدیدی شکل گرفته
است. برخی از بانکها برای جذب منابع بیشتر از طریق مختلف نظیر تبلیغات در
رسانه های ارتباط جمعی، پیامک، تراکتهای تبلیغاتی و غیره اقداماتی را
انجام داده اند که البته خارج از عرف و مقررات نیست و مردم می توانند با
توجه به شناخت نسبت به عملکرد بانکها در این راستا اقدام کنند.
اما برخی از بانکها برای جذب مشتریان بیشتر راههایی را خارج از عرف و
مقررات انتخاب کرده اند، به نحوی که برخی خبرها حاکی از آن است که اخیرا
برخی از بانکها بدون رضایت مشتریان برای آنها تصمیم گیری کرده و نسبت به
افتتاح و اعلام حساب یارانه نقدی به سامانه وزارت رفاه اقدام کرده اند که
تخلف آشکار ارزیابی می شود.
در مراجعه افرادی که بدون رضایت برای آنها افتتاح و اعلام حساب یارانه
نقدی صورت گرفته، به سامانه وزارت رفاه، 4 رقم آخر شماره حساب افراد ذکر
شده بدون اینکه حتی نام شعبه نیز در آن ذکر شده باشد، درج شده است.
این بانکها مطرح می کنند که پس از این کار با ارسال پیامک به مشتریان
عنوان کرده اند که اگر تا 3 ساعت اعتراض خود را از طریق پیامک اعلام
نکنند، به منزله تائید این اقدام بوده، این در حالی است که چنین پیامکی از
سوی بسیاری از افرادی که این حساب برای آنها باز شده، دریافت نشده است.
گرچه رقابت بانکها برای جذب منابع طرح هدفمندی یارانه ها و جذب مشتریان
بیشتر از این طریق منطقی است، اما این امر باعث نمی شود که بانکها در جذب
مشتریان فراتر از قانون عمل کنند و موجبات نارضایتی مردم را فراهم آورند.
به گزارش مهر ، بانک مرکزی به عنوان مقام ناظر بر عملکرد بانکها و مسئولان
اجرای طرح هدفمندی یارانه ها باید از اینگونه اقدامات بانکها جلوگیری به
عمل آورند و به آنها هشدارهای لازم را بدهند.
نارضایتی مردم از این اقدام برخی از بانکها زمانی بیشتر می شود که مردمی
که دارای حسابهای دیگری در بانکهای دیگری هستند و در واقع با بانکهای دیگر
کار می کنند، مشاهده کنند که با وجود داشتن چنین حسابهایی مجبور هستند
مجددا با صرف زمان و هزینه، کارت بانکی جدیدی را دریافت کنند که در کنار
این امر به افزایش تعداد کارتهای بانکی غیر ضروری نیز افزوده می شود.
بانکهایی که چنین اقدامی را انجام داده اند باید برای مردم قصد و نیت خود
را تشریح کنند، این در حالی است که مسئولان آنها اعلام می کنند که چنین
کاری را انجام نداده اند و برخی از شعب نسبت به انجام این کار اقدام کرده
اند.
بانکها در راستای اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و کمکهای نقدی به اقشار
مشمول دریافت یارانه 3 ماموریت را برعهده دارند. توزیع به موقع یارانه ها
به افراد مشمول از طریق نظام الکترونیکی و توزیع کارتهای بانکی با هماهنگی
وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت رفاه، بانک مرکزی و بانکها اولین
ماموریت است.
ماموریت دوم نظام بانکی جهت دهی به منابع بانکی و بازگشت منابع به بانکها
است که برای این منظور شعب بانکها باید تجهیز شده باشد. براین اساس، وجوه
بانکها برای رسیدن به اهداف طرح هدفمندی یارانه ها و اهداف برنامه و بودجه
کشور مدیریت، کنترل و جهت دهی شده است.
ماموریت سوم سیستم بانکی در جهت هدفمندی یارانه ها، ارائه خدمات مالی به
متقاضیان و بازرگانان از یک سو و ارائه تسهیلات به تولید کنندگان و سرمایه
گذاران از سوی دیگر برای افزایش تولید و عرضه بهتر محصولات است.
براساس اعلام مرکز آمار ایران، 61 میلیون و 107 هزار و 796 نفر در طرح جمع
آوری اطلاعات اقتصادی خانوار در سال 87 شرکت کردند که 41 میلیون نفر از
این تعداد، شهری و 19 میلیون و 700 هزار نفر روستایی هستند.
هم اکنون بیش از 80 درصد مردم براساس محاسبات سیستم بانکی دارای حساب
بانکی هستند، همچنین برآوردها نشان می دهد که 19 میلیون نفر نیز سرپرست
خانوار برای دریافت یارانه نقدی وجود دارد که 12 تا 13 میلیون نفر آنها
دارای حساب بانکی هستند.
هیچ یک از بانکها حق ندارند، راسا نسبت به اعلام شماره حساب مشتریان خود
به این سامانه اقدام کنند." این اولین واکنش یک مقام دولتی ـ استاندار
تهران ـ نسبت به اتفاق ناخوشایند و خارج از اخلاق برخی بانکها نسبت به
ثبت خودسرانه شماره حساب مشتریان در سامانه وزارت رفاه و تامین اجتماعی
برای دریافت نقدی یارانهها بود.
در حالی دیروز علاوه بر تهران، از قم و قزوین نیز خبر رسید که مردم پس از
مراجعه به پایگاه اینترنتی وزارت رفاه برای ثبت شماره حساب سرپرست خانوار
با جمله "شماره حساب شما پیش از این ثبت و تایید شده و در حال حاضر امکان
تغییر آن وجود ندارد" مواجه شدند که اغلب این شماره حسابها نیز مربوط به
یک بانک بود.
اما واکنش مدیران این بانک به این خبر چیزی جز تکذیب اصل ماجرا نبود، در
حالی که به نظر نمیرسد ثبت شماره حساب مشتریان این بانک در چنین حجم
گستردهای ناشی از یک اشتباه باشد، بلکه شاید طلب زیاد این بانک دولتی از
مشتریان استفاده کننده از تسهیلات باعث شده مدیران آن از این طریق به فکر
وصول مطالباتشان باشند، یا هر دلیل نامعلوم دیگری!
استاندار تهران نیز روز گذشته مقابل این اتفاق موضع گیری خاصی داشت که گفت
"هر چند این بانکها اعلام کردند قبلا رضایت مشتری را از این بابت جلب
کردهاند، اما احساس میشود این اقدام شایسته نیست تا شماره حساب مشتریان
بانکها به صورت غیابی وارد این سامانه شود" ولی مشخص نشد افرادی که با
این موضوع مواجه شدهاند چگونه میتوانند نسبت به تغییر شماره حساب و
احقاق حق خود و یا حتی اعتراض و شکایت از بانکی که چنین کاری را کرده
اقدام کنند.
وزارت رفاه برای پیگیری موضوع ثبت شماره حسابهای بانکی دو شماره تلفن
اعلام کرده که متاسفانه جوابگوی حجم زیاد مراجعه کنندگان نیست و دائما از
دسترس خارج است، اما خبرنگار ایسنا شب گذشته پس از تلاش بیش از یک ساعته
خود توانست با این سامانه تماس برقرار کند.
نتیجه این تماس تلفنی با طرح این سوال که "بانکی به طور خودسرانه شماره
حساب من را در سامانه وزارت رفاه ثبت کرده است، چطور امکان تغییر این
شماره وجود دارد؟" این بود که "فعلا امکان تغییر شماره حساب وجود ندارد،
اما این امکان به زودی برقرار میشود".
همچنین اپراتور این سامانه تلفنی در پاسخ به این سوال که "آیا کار تغییر
شماره حسابها پس از واریز یارانهها آغاز میشود؟" گفت: "تا زمانی که همه
مردم شماره حساب دلخواهشان را به ما اعلام نکنند، یارانهها واریز نخواهد
شد، بنابراین مردم باید منتظر اعلام ما برای تغییر شماره حسابشان باشند".
او همچنین درباره اینکه چگونه و با چه اجازهای یک بانک مشخص شماره حساب
افراد را در این سامانه ثبت کرده است، گفت: "در این مورد اطلاعی ندارم،
ولی به هر حال جای نگرانی نیست و مردم میتوانند این شماره حساب را بعدا
تغییر دهند".
با اتفاق اخیر، میتوان گفت پس از خوشهبندی خانوارها که حتی توسط شخص
رییس جمهور هم مورد اعتراض قرار گرفت، ثبت خودسرانه شماره حساب سرپرستان
خانوار در سامانه وزارت رفاه دومین اقدام در مراحل اجرایی هدفمند کردن
یارانههاست که مورد اعتراض قرار میگیرد.
علیرغم آن که استاندار تهران از اقدام برخی بانکها مبنی بر اعلام شماره حساب مشتریانشان به سامانه رفاهی www.refahi.ir
آن هم به صورت "غیابی" انتقاد و گفته بود که گزارشهای واصله حاکیست تعداد
محدودی از بانکها به صورت مستقیم اقدام به اعلام شماره حساب مشتریان خود
به سامانه رفاهی کردهاند که تذکرات لازم مبنی بر این که هیچ یک از
بانکها حق ندارند، راسا نسبت به اعلام شماره حساب مشتریان خود به این
سامانه اقدام کنند، مدیرعامل سازمان هدفمند کردن یارانههای وزارت رفاه و
تامین اجتماعی گفت: این موضوع اساسا چندان موضوعیتی ندارد و در جلساتی که
با بانکها داشتهایم، بحث آن گونه که بیان میشود، نیست.
بهروز مرادی در گفتوگو با ایسنا افزود: هر چند حق انتخاب بانک و ثبت
شماره حساب در سامانه رفاهی به صورت اختیاری بر عهده افراد است، لذا افراد
میتوانند با افتتاح و یا اعلام شماره حساب خود نزد بانکهای خصوصی،
دولتی و موسسات مالی اعتباری نسبت به ثبت آن اقدام کنند.
وی ادامه تاکید کرد: شاید این اتفاق (اعلام شماره حساب بانکی افراد به
نیابت از سوی آنها از طرف بانکها) برای چند نفر آن هم به صورت موردی رخ
داده باشد، اما در عملیات میلیونی ثبت شماره حسابها در سامانه رفاهی، این
امر برای ما موضوعیتی ندارد و اساسا نکته خاصی نیست.
مدیرعامل سازمان هدفمند کردن یارانههای وزارت رفاه و تامین اجتماعی در
پاسخ به این که آیا این امکان برای فردی که شماره حسابی را به سامانه
رفاهی وارد کرده، اما در صدد تغییر آن و ثبت شماره دیگری در این سامانه
باشد، فراهم است؟ توضیح داد: فرد با انتخاب شماره حساب و وارد کردن آن به
سامانه رفاهی، "رسید" دریافت میکند که پس از آن حساب از نظر ما نهایی و
فعلا قابلیت جا به جایی شماره حساب بانکی برای افراد وجود ندارد.