| ش | ی | د | س | چ | پ | ج |
| 1 | 2 | |||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
این گوشه‌ای از صحبت‌های رضا قلمقاش، رئیس انجمن (در حال تاسیس) حمایت از پای سالم است که با او درباره بیماری‌های شایع پا گفت‌وگو کرده‌ایم.
پا، یکی از مهم‌ترین اعضای بدن و به نوعی قلب دوم انسان است ولی خیلی‌ها سلامت آن را جدی نمی‌گیرند.
هر فرد در زندگی خود حدود 150 هزار کیلومتر با پاهایش راه می‌رود و به‌طور متوسط چهار بار کره زمین را دور می‌زند. این در حالی است که حتی یک‌بار پای خود را معاینه نمی‌کند.
اهمیت معاینه پا چه میزان است؟
هر فرد موظف است در هر دوره سنی یک‌بار پاهای خود را بازرسی و معاینه کند که در ایران این معاینات تقریبا از دوره سنی چهار سالگی آغاز و در دوره دانش‌آموزی دو تا سه مرتبه تکرار می‌شود. به طور خاص در سن 14 سالگی این معاینات باعث می‌شود از اختلالات شدید عضلانی ـ اسکلتی در بزرگسالی جلوگیری شود.
صافی کف پا از اختلالات شایع پا است که بسیاری با آن درگیرند، این اختلال چه مشکلاتی را می‌تواند به‌دنبال داشته باشد؟
صافی
کف پا باعث چرخش مچ پا می‌شود. این زنجیره با چرخش ران و سپس حرکت رو به
جلوی لگن و درنتیجه ازدیاد گودی کمر ادامه پیدا می‌کند. گودی کمر خود باعث
خستگی‌های زودهنگام می‌شود که این مورد در خانم‌های جوان شایع است. این
مشکل در دوران بارداری بیشتر نمود پیدا می‌کند. به‌دلیل زنجیره‌ای که توضیح
دادم، گودی کمر زیاد است، بارداری و بزرگ شدن شکم و اضافه وزن حداقل هشت
کیلویی مادر باعث می‌شود وزن مادر روی لگن افتاده و مرکز ثقل جابه‌جا شود.
این موضوع تبدیل به مشکل های‌ریسک می‌شود. درواقع یکی از
دلایل‌های ریسک شدن، صافی کف پا و ایجاد مشکلات لگن بر اثر افزایش قوس کمر است.
این موضوع روی نسل آینده نیز تاثیرگذار است. از آنجا که مادر به دلیل قوس کمر نمی‌تواند در دوران بارداری فعالیت زیادی انجام دهد، باعث می‌شود کودک ایده‌آل به‌دنیا نیاید. با کم‌تحرکی سطح سروتونین خون که هورمون شادی‌آور است، پایین می‌آید. با کاهش این هورمون مادر بتدریج افسرده می‌شود چراکه این هورمون مستقیما به میزان تحرک ارتباط دارد. با افسردگی مادر میزان هورمون شادی کودک نیز پایین می‌آید و این باعث می‌شود فرزندی بی‌قرار متولد شود.
درباره اختلالات شایع کف پا کمی توضیح دهید.
یک نوع این اختلالات صافی کف پای سخت است که در آن فرد دچار اختلالات استخوانی است. این یک بیماری است و نیاز به درمان دارد. اگر صافی کف پای سخت به اختلالات عملکردی در فرد منجر شود نیاز به مداخلات ارتوپدی و جراحی دارد، اما اگر به اختلالات عملکردی در فرد منجر نشود، می‌توان با آن زندگی کرد.
نوع دوم صافی کف پای قابل انعطاف است. در این مورد فرد در حالت نشسته صافی کف پا ندارد، اما به محض ایستادن پای او صاف می‌شود. این نوع اختلال مشکلات زیادی را به‌وجود می‌آورد. مهم‌ترین نکته این است که باعث ایجاد اختلالات عضلانی - اسکلتی متعددی مانند زانوی ضربدری و پرانتزی، انحراف در لگن، افزایش یا کاهش قوس ستون فقرات در کمر، گردن و حتی به سردرد و خستگی‌های خیلی زودهنگام منجر می‌شود. همچنین می‌تواند به زانو درد در دانش‌آموزان منجر شود که با بالا رفتن سطح اسید لاکتیک در دانش‌آموزان و بروز خستگی‌های زودهنگام می‌تواند روی سطح یادگیری دانش‌آموزان تاثیر بگذارد.
چه راهکاری برای جلوگیری از تشدید این مشکل وجود دارد؟
استفاده از کفش سالم می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. البته باید این را درنظر گرفت که کفش سالم با کفش طبی فرق دارد. کفش طبی مختص بیمار است. مثلا فردی که عمل جراحی شست پا انجام داده یا دچار پیچ‌خوردگی پا شده، باید کفش طبی بپوشد. ولی ما در مورد افراد سالم که دچار اختلالات کف پا هستند، پیشنهاد می‌کنیم که کفش سالم بپوشند.
کفش سالم، چه نوع کفشی است؟
کفش
سالم کفشی است که به اندازه ارتفاع دو انگشت فرد، پاشنه دارد و قابلیت جذب
فشار کفی در آن زیاد است. یعنی مانند کمک‌فنر و لاستیک نرم عمل می‌کند.
محفظه پنجه آن از لحاظ عرض و ارتفاع مناسب است. باید قوس کف پا در آن حمایت
شود و ترجیحا دارای بند است.کفش‌هایی که ما به آنها راکرباتم (rocker bottom)
می‌گوییم، یعنی کفش‌هایی که کف آنها گرد است، فقط برای افرادی مناسب است
که در زمان پیاده‌روی نیاز به انرژی کمتری دارند. مثلا فرد دچار ضعف در
عضله ران است که استفاده از این کفش‌ها
راه رفتن را برایش تسهیل می‌کند، اما به علت گرد بودن کفش، در زمان ایستادن
وزن بدن به سمت عقب تمایل پیدا می‌کند و در نتیجه حتی در زمان ایستادن
عضلات کار می‌کنند و سطح انرژی را بالا می‌برند که این مورد مناسب نیست.
غربالگری یکی از نکات مهم در سلامت پاهاست، کمی در این باره بگویید.
بالاترین سطح غربالگری در دنیا خودغربالگری است. یعنی به خانواده‌ها باید یاد داد که کف پای خود را داخل آب برده و روی روزنامه قرار دهند. فشار بدن را روی پا بیندازند و بعد از آن به نقشی که از کف پای خود روی روزنامه برجای می‌ماند، نگاه کنند.
غربالگری بالاترین سطح پیشگیری است. یعنی براحتی می‌توان به خانواده‌ها آموخت که خودغربالگری کنند و افراد حتما باید در برنامه‌های غربالگری شرکت کنند. وزارت بهداشت نیز باید این موارد را حمایت کند تا برنامه‌های غربالگری رایگان شود و مردم در آن شرکت کنند.
وضعیت مراکز درمانی و رسیدگی به پا در ایران چگونه است؟
لازم است که جامعه را نسبت به پاهای خود حساس کنیم. اگر فردی که اختلال یا بیماری پا دارد، متوجه آن شود 50 درصد درمان حل می‌شود و خود به دنبال درمان می‌رود. نباید جامعه را ترساند، بلکه باید متذکر شد که حداقل یک‌بار پای خود را معاینه کنند. ما بزودی با ده میلیون بیمار دیابتی برخورد خواهیم کرد. اولین عامل مرگ و میر بیماران دیابتی عفونت در اثر زخم کف پاست. نباید اجازه داد پا زخم شود و بعد به فکر درمان آن افتاد. باید بیماران دیابتی حساس شوند که حتما یک‌بار کف پایشان توسط مرکزهای مربوطه از لحاظ عروقی ـ عصبی و وضعیت بیومکانیکی معاینه شود.
فرناز حیدری