بی اختیاری ادرار بعد از برداشتن پروستات یا عدم توانایی در کنترل ادرار در مردان ممکن است بعد از جراحی پروستات دیده شود.
غده
پروستات در پایین شکم مردان و زیر مثانه واقع شده است. این غده در اطراف مجرای ادرار که ادرار را از مثانه به آلت تناسلی هدایت میکند، قرار دارد. پروستاتکتومی یا جراحی برداشتن پروستات شامل چند روش جراحی به منظور برداشتن بخشی از غده پروستات یا کل آن میباشد.
چرا پروستاتکتومی انجام میشود؟پروستاتکتومی اغلب برای درمان سرطان پروستات موضعی انجام میشود. این جراحی ممکن است به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی، شیمیدرمانی و هورمون درمانی مورد استفاده قرار بگیرد. انجام پروستاتکتومی برای درمان ورم پروستات و سرطان آن شامل برداشتن کل پروستات و بخشی از بافت اطراف آن از جمله غدد لنفاوی میباشد.
جراحی برداشتن پروستات همچنین ممکن است برای درمان انسداد مجرای ادرار که در اثر بزرگی خوشخیم پروستات (BPH) ایجاد شده است، استفاده شود. پروستاتکتومی جهت درمان بزرگی خوشخیم پروستات شامل جراحی پروستاتکتومی باز ساده میباشد. این جراحی علائم ادراری و عوارض ناشی از انسداد جریان ادرار در اثر BPH را برطرف میکند. این علائم عبارتند از:
- تکرر ادرار، نیاز فوری به ادرار
- مشکل در شروع ادرار
- ادرار آهسته (طولانی مدت)
- افزایش تعداد دفعات ادرار در شب
- منقطع بودن جریان ادرار
- عدم توانایی در خالی کردن کامل مثانه
- عفونت مجرای ادرار
- ناتوانی در ادرار
انواع جراحی برداشتن پروستاتبسته به روش درمان انواع مختلفی از جراحی پروستاتکتومی وجود دارد:
جراحی رادیکال پروستاتکتومیاین جراحی در واقع درمانی برای مردان مبتلا به سرطان پروستات موضعی میباشد. جراح میتواند جراحی رادیکال پروستاتکتومی را با استفاده از تکنیکهای مختلفی انجام دهد که عبارتند از:
- جراحی رادیکال پروستاتکتومی
- جراحی رادیکال پروستاتکتومی باز
- جراحی رادیکال پروستاتکتومی به روش لاپاروسکوپی
پروستاتکتومی باز ساده
این روش معمولاً برای مردانی توصیه میشود که دارای علائم ادراری شدید بوده و غدهی پروستات آنها بسیار بزرگ شده است. بزرگی پروستات به نام بزرگی خوشخیم پروستات یا BPH شناخته میشود. این جراحی کل پروستات را برنمیدارد و با اینکه بصورت پروستاتکتومی رادیکال انجام میشود اما تنها بخش مسدود کنندهی پروستات که موجب احتباس ادرار شده است را جدا میکند. تیم جراحی مزایا و معایب هر تکنیک و اولویتهای شما را مورد بحث قرار میدهند تا مشخص شود که کدام روش برای شما بهتر است.
آمادگی برای جراحی
پیش از جراحی ممکن است پزشک بخواهد آزمایشی را انجام دهد که از یک اسکوپ برای دیدن داخل مجرای ادرار و مثانه استفاده میشود (سیستوسکوپی). این آزمایش به دکتر اجازه میدهد تا اندازهی پروستات را بررسی کرده و دستگاه ادراری را معاینه کند. پزشک همچنین ممکن است بخواهد آزمایشهای دیگری مانند آزمایش خون یا آزمایشهایی برای اندازهگیری پروستات و جریان ادرار را نیز انجام دهد.
از دستورات پزشک دربارهی اقدامات پیش از درمان پیروی کنید. در ادامه برخی از موضوعاتی که باید با پزشک درباره آنها بحث کنید ارائه میشوند:
- داروهای مصرفی: هر گونه داروی نسخهای یا بدون نسخه یا مکملهای مصرفی خود را به پزشک خود بگویید. این امر بویژه در صورتی که از داروهای رقیق کنندهی خون و داروهای ضد درد بدون نسخه مانند آسپرین استفاده میکنید، مهم است. جراح ممکن است از شما بخواهد که مصرف داروهایی که موجب افزایش خطر خونریزی میشوند را چند روز پیش از جراحی متوقف کنید.
- پرهیز از غذا پیش از جراحی: احتمالاً پزشک از شما میخواهد که پس از نیمه شب قبل از عمل از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید. در صبح روز عمل تنها داروهایی که پزشک تجویز کرده است را همراه با مقدار کمی آب مصرف کنید.
- آمادگی روده پیش از جراحی: ممکن است جراح از شما بخواهد که پیش از جراحی تنقیه انجام دهید. یک دستورالعمل در اختیار شما قرار داده میشود تا با توجه به آن صبح روز جراحی، عمل تنقیه را انجام داده و رودهی خود را پاک کنید.
- اقدامات پس از جراحی: از پزشک خود بپرسید که پس از عمل چه مدت باید در بیمارستان بمانید و از پیش برای برگشت به خانه برنامهریزی کنید زیرا پس از عمل نمیتوانید رانندگی کنید.
- محدویت فعالیت: ممکن است برای چند هفته پس از جراحی قادر به کار یا انجام فعالیتهای سنگین نباشید. از پزشک خود مدت زمان مورد نیاز برای بهبودی را جویا شوید.
روش انجام جراحی برداشتن پروستات
پیش از جراحی، تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد یعنی در طول عمل هوشیار نخواهید بود. و یا ممکن است که از بیهوشی نخاعی استفاده شود بطوری که در حین جراحی هوشیار هستید اما دردی را احساس نمیکنید.
جراحی رادیکال پروستاتکتومی باز
جراح برشی را در پایین شکم از زیر ناف تا بالای استخوان شرمگاهی ایجاد میکند. در موارد نادر این برش بین مقعد و کیسه بیضه (جراحی پرینهآل) ایجاد میشود. پس از برش با دقت غده پروستات از رشتههای عصبی و رگهای خونی اطراف، جراح پروستات را همراه با بافتهای مجاور جدا میکند. در نهایت محل برش بخیه زده میشود.
جراحی پروستاتکتومی باز ساده
پس از بیهوشی، پزشک سیستوسکوپی را انجام میدهد. یک اسکوپ انعطافپذیر (سیستوسکوپ) از طریق آلت تناسلی به داخل هدایت میشود تا بتوان درون مجرای ادرار، مثانه و ناحیهی پروستات را مشاهده کرد. سپس پزشک یک لوله (کاتتر فولی) را در داخل آلت تناسلی قرار میدهد که تا مثانه امتداد پیدا میکند. این لوله ادرار را در حین عمل تخلیه میکند. پزشک برشی را در پایین ناف ایجاد میکند و بسته به روش مورد استفاده توسط پزشک، ممکن است نیاز به ایجاد برشی در مثانه برای رسیدن به پروستات باشد. اگر مبتلا به فتق یا مشکلات مثانه باشید، ممکن است پزشک از این جراحی برای درمان این مشکلات نیز استفاده کند.
بعد از اینکه پزشک بخشی از پروستات که موجب بروز علائم شده است را برداشت، ممکن است یک یا دو لولهی تخلیه موقت در داخل سوراخهایی در پوست نزدیک به محل جراحی قرار داده شود. یک لوله مستقیماً وارد مثانه میشود (لوله سوپراپوبیک) و لولهی دیگر وارد ناحیهای میشود که پروستات از آنجا برداشته شده است.
بعد از عمل پروستات
بی اختیاری ادرار بعد از برداشتن پروستات یا عدم توانایی در کنترل ادرار در مردان ممکن است بعد از جراحی پروستات دیده شود. پروستات غده ای است که فقط در مردان یافت می شود که در زیر مثانه واقع شده است.
بی اختیاری ادرار، یک موضوع طبیعی است که حداقل برای مدتی، ممکن است برای شما به وجود آید که درجه های مختلفی در انواع بیماران دارد. بعضی از مردان ادرار را کنترل کرده، در حالی که در برخی دیگر، بی اختیاری ادرار بعد از برداشتن و جراحی پروستات مشاهده می شود.
این حالت ممکن است هنگام سرفه، عطسه کردن یا خندیدن، ایجاد شده که نوعی بی اختیاری استرسی نامیده شده و شایع ترین نوع بی اختیاری ادرار بعد از برداشتن پروستات است. از سوی دیگر، پزشکان تلاش می کنند تا مشکل بی اختیاری ادرار بعد از عمل جراحی و بعد از رادیوتراپی، برطرف شود.
مثانه چگونه ادرار را نگه می دارد؟
هنگامی که ادرار به مثانه وارد می شود، تا زمانی که نیاز به تخلیه ادرار نباشد، داخل مثانه ذخیره می شود. مثانه یک توده عضلانی و بالون شکل است. ادرار از مثانه خارج شده و از طریق لوله ای به نام مجرای ادرار می گذارد.
تخلیه ادرار، هنگامی اتفاق می افتد که عضلات دیواره مثانه، ادرار را خارج کند. غده پروستات در مردان، مجرای ادرار را احاطه کرده است و یک غده پروستات بزرگ ممکن است مانع از تخلیه ادرار و یا دیگر مشکلات ادراری شود.
عوارض بعد از جراحی پروستات
جراحی پروستات ، مانند دیگر روش های جراحی، با مجموعه منحصر به فردی از مسائل و نگرانی ها همراه است که البته در جراحی پروستات این نگرانی بیشتر است؛ زیرا پروستات به طور مستقیم با دو عمل مهم در بدن انسان مرتبط است:
توانایی ادرار کردن و توانایی مقاربت جنسی
با اینکه در سال های اخیر، خطر عوارض ناشی از عملکرد ادراری و عملکرد جنسی به طور چشمگیری کاهش یافته است، اما هر دو مساله، هنوز هم نیازمند نظارت، بررسی و مراقبت های همه جانبه است. هر جراحی، دارای خطراتی است و جراحی پروستات هم از این مقوله مستثنی نیست.
علاوه بر خطرات استاندارد جراحی و خطرات بیهوشی که در هر عمل جراحی مشاهده می شود، خطرات خاص دیگری نیز برای پروستات وجود دارد. این خطرات عبارتند از:
اختلال نعوظ و مشکلات ادراری.
عوارض احتمالی برداشتن پروستات
علاوه بر خطرات جراحی و بیهوشی، مردانی که تحت عمل جراحی پروستات قرار دارند، ممکن است عوارض خاص بعد از عمل را نیز تجربه کنند.
این موضوع می تواند براساس میزان تخلیه غده پروستات و روش استفاده شده برای از بین بردن بافت پروستات متفاوت باشد. برخی از رایج ترین عوارض جراحی پروستات عبارتند از:
- مشکل در ادرار کردن
- خونریزی
- بی اختیاری در ادرار
- اختلال در نعوظ
- ناتوانی جنسی
- تغییر در اندازه آلت تناسلی
- انزال رتروگراد
- محدود و تنگ شدن مجرای خروجی
- سندرم« تی یو آر پی» که پس از عمل جراحی پروستات می تواند منجر به کاهش شدید سطح سدیم شود.
عوارض عمل رادیکال پروستات
ریسک جراحی پروستاتکتومی رادیکال، یک عمل خاص و مهم بوده و مانند تمام جراحی های مهم دیگر، با خطرات و عوارضی همراه است.
این موارد شامل:
- خطر خونریزی در طول یا بعد از عمل وجود داشته و احتمالا نیاز به انتقال خون است، اما این آسیب ناشی از بافت های مجاور، از جمله روده، عروق خونی، اعصاب و عضلات کف لگن است. در برخی موارد بسیار نادر، لخته های خون، ممکن است به ریه وارد شود.
- خطر عفونت در حدود یک تا پنج از هر صد مرد.
- مشکلات ناشی از بیهوشی اما مشکلات جدی در بیهوشی، بسیار نادر است.
تحقیقات نشان می دهد که افرادی که عمل رادیکال پروستات را انجام داده اند، نتایج بهتر و عوارض جانبی کمتری دریافت کرده اند. جراح شما در مورد چگونگی جراحی، نتایج و میزان عوارض جانبی ، اطلاعات لازم را در اختیار شما می گذارد.
شما می توانید اطلاعات لازم را در مورد میزان عوارض احتمالی، (مانند خطرات ذکر شده در بالا) از پزشک خود دریافت کنید.
در نظر داشته باشید که عوارض جانبی در اکثر جراحی ها مشاهده می شود و برخی از جراحان در بیماران با ریسک بالا و در معرض عوارض احتمالی، (مانند اضافه وزن)،که می تواند نتایج آنها را تحت تاثیر قرار دهد، نکات لازم را یادآوری می کنند.
بعد از عمل پروستات چه بخوریم؟
اطلاعات این بخش به شما خواهد گفت که پس از جراحی پروستات، در طول اقامت و پس از ترک بیمارستان، چه چیزی مصرف کنید. به این ترتیب و با رژیم غذایی مناسب، به بهبودی نزدیک می شوید.
بعد از عمل جراحی پروستات شما باید غذاهای سبک (ساندویچ ساده، ماست، سوپ و مایعات) مصرف کنید تا زمانی که اولین حرکت روده خود را داشته باشید.
اجتناب از غذاهایی که می توانند باعث ایجاد گاز شوند مانند لوبیا، کلم بروکلی، پیاز، کلم و گل کلم. شما می توانید، پس از اولین حرکت روده، به رژیم منظم خود بازگردید.
عمل پروستات با لیزر
جراحی لیزر پروستات، یک روش حداقل تهاجمی است که برای درمان علائم هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)، و بزرگ شدن غده پروستات مورد استفاده قرار می گیرد. این درمان، باعث رفع علائم و بهبودی سریع شده و همچنین عوارض بعد از عمل را کاهش می دهد.
عمل جراحی لیزر پروستات تهاجمی، دارای مزایای متعددی است که شامل موارد زیر می شود:
- حداقل میزان خونریزی و روش سرپایی، بستری کوتاه مدت در بیمارستان و یا حتی بدون نیاز به بستری شدن در بیمارستان.
- دوره بهبودی سریع تر (۷ روز تا ۲ هفته).
- کاتتر ادراری کمتر از ۲۴ ساعت .
- بهبود سریعتر در مقایسه با سایر روش ها .
جراحی لیزری
این جراحی هنگام بزرگ شدن پروستات صورت گرفته و این جراحی، به وسیله دستگاه خاصی با فیبر نوری و ابزارهای transurethrally ، از طریق نوک آلت تناسلی، انجام می شود و هیچ برشی در این عمل، انجام نمی شود.
دو تکنیک اصلی استفاده شده عبارتند از:
لیزر تخلیه
در این تکنیک، بافت پروستات که باعث انسداد کانال ادرار شده است (مجرای دفع ادرار) سوزانده می شود.
انکسلاسیون لیزر
در این روش، تمام بافت های انسدادی ، از طریق پروستاتکتومی باز ،انجام می شود، اما در مقایسه با پروسه باز، ایمن تر است. روشهای دیگر نیز عبارتند از:
تبخیر حساس به پروستات (PVP)
در این روش، با استفاده از انرژی لیزری بسیار گرم، پروستات بزرگ شده را از بین می برند. زمان بهبودی کوتاه است و خطر خونریزی کمتری دارد. انرژی لیزر مورد استفاده در این روش می تواند توسط آب جذب شود و به این وسیله، از نفوذ عمیق تر انرژی به بافتها، جلوگیری می شود.