همیارآنلاین
کانال ایتا https://eitaa.com/hamyaronlineهمیارآنلاین
کانال ایتا https://eitaa.com/hamyaronlineساعتی در میان بازاریهایی که می گویند بازار «شب عید» به خاطره ها پیوسته است بره‌کُشان یا مگس‌پران
هر سال اواسط بهمن ماه که می شد بلافاصله بعد از حراجی های زمستانه مردم را در هول ولای خرید عید می دیدی. خریدی که یکی از سنت های ایرانیان برای دعوت بهار به خانه و خانواده شان است.
همان طور که بهار می آید و جوانه به جان باغچه می اندازد، خرید عید هم شور و شعفی آنچنانی در خانواده ها به پا می کند. دستفروش ها، بوی لبو و باقالی، مردمی که با تمام شلوغی خیابان ها دل به دریا می زدند و با جیب پرپول می آمدند تا حقوق و عیدی هایشان را خرج کنند. بچه ها ذوق لباس های عیدشان را می کردند. اینها تصویرهایی است که از کودکی در ذهن ها از شب عید به جا مانده. برای پیدا کردن علت این سوت و کوری بازار به چند بورس پوشاک، لوازم خانه و ماشین سر زدیم تا نظر فروشندگان اصناف را در رابطه با استقبال مردم از خرید در این روزها بدانیم.
آقای فردین حدود 14 سال است که در صنف پوشاک بانوان (مانتو) فعالیت می کند. او معتقد است که استقبال مردم از خرید شب عید تا دو سال پیش خیلی خوب بوده، اما اکنون نسبت به آن سال ها استقبال خیلی کم شده، ما بیشتر اوقات از مردم می پرسیم که چرا خرید نمی کنید، یک عده در جواب می گویند که گران است و بهتر است در حراج خرید کنند، عده ای هم معتقدند که کارها تکراری شده و کیفیت شان خوب نیست. می توان گفت حدود 80 تا 85 درصد کسانی که داخل مغازه می آیند از گران بودن قیمت ها می نالند با این که امسال ما هیچکدام از قیمت ها را چندان بالا نبردیم. ما هر ساله در شب عید قیمت اجناس را حدود 15 تا 20 درصد افزایش می دهیم، آن هم به دلیل افزایش قیمتی است که در بازار اتفاق می افتد، یعنی تولیدی ها هم مجبور هستند با قیمت بالاتری اجناس را به مغازه دارها بفروشند. می توانم بگویم که امسال مغازه ما این کار را انجام نداد. اغلب کسانی که از کیفیت مانتوها ناراضی هستند، از طرح ها و مدل ها هم خوششان نمی آید. خیلی وقت ها شنیده ایم که می گویند طرح ها خیلی بد شده. وقتی بیشتر به خرید کردن مردم دقت می کنیم می بینیم که مانتوهایی که قیمتی بین 90 تا 120 هزار تومان دارند، بیشتر از مانتوهای دیگر به فروش می رسند، شاید این قیمت برای خرید یک مانتو برایشان پذیرفته است. آقای فردین در موردعلت اصلی این افت خرید اضافه می کند: «من فکر می کنم مقصر اصلی بازار خودمان هستیم. باید مدل های جدید و متنوعی با کیفیت بالا داشته باشیم تا مردم جنس ایرانی بخرند، من خودم تولید هم می کنم، اما مشکلی که وجود دارد قدرت خرید مردم است. اگر قرار باشد جنس باکیفیتی تهیه شود قیمت بالایی خواهد داشت که پرداختش از عهده مردم خارج است. همین مساله باعث می شود که مردم تا آخر فصل صبر کنند و مایحتاج خود را در حراج 30 تا 40 درصد پایین تر از قیمت واقعی خود بخرند.»
قدرت خرید مردم پایین آمده است
آقای سلیمانی صاحب یک مانتو فروشی در میدان هفت تیر است. او در دانشگاه رشته اقتصاد خوانده است و فکر می کند عوامل زیادی در این مورد موثر هستند که باید بررسی شود: «به نظر من قدرت خرید مردم برخلاف نظریه هایی که قبلا داده می شد، علت اصلی این معضل است. تقاضا به عوامل زیادی بستگی دارد. زمستان امسال درآمد مصرف کنندگان پایین آمده بود که این مساله به دلیل تورم سال های پیش و پایین بودن رشد اقتصادی بود. مردم عوامل مختلفی را برای خرید نکردن عنوان می کنند. بعضی که گروه بزرگی هستند از قیمت ها ناراضی هستند که این موضوع ناشی از بالا رفتن قیمت ها نیست، بلکه این نارضایتی در قدرت خرید آنهاست. پول در دست مردم کم شده یا به اصطلاح نقدینگی کم شده است و این خودش مشکل بزرگی است که رکود اقتصادی می آورد. عده دیگری از طرح ها و کیفیت ها راضی نیستند و گروهی هم اصلا از فضای ما خوششان نمی آید. مغازه ما ساده است. نه ویترین لوکسی دارد نه نورهای چشمنواز. این موارد هرکدام تاثیرگذار است.» خانمی به همراه همسر و بچه اش که بغلش کرده با یک مانتو و شلوار به صندوق می آید و از آقای سلیمانی می خواهد تا دکمه مانتو را عوض کند چون نگین های دکمه ریخته. مانتو و شلواری که خریده اند 286 هزار تومان قیمت دارد. وقتی در مورد قیمت ها از ایشان می پرسیم، می گوید: «امسال قیمت ها را افزایش چندانی ندادیم، یعنی اصلا بازار اجازه این کار را به ما نمی داد.»
یک فروشنده: از مردم می پرسیم چرا خرید نمی کنید یک عده در جواب می گویند که گران است و بهتر است در حراج خرید کنند عده ای هم معتقدند کارها تکراری شده و کیفیت شان خوب نیست. می توان گفت حدود 80 تا 85 درصد کسانی که داخل مغازه می آیند از گران بودن قیمت ها می نالند با این که امسال ما هیچکدام از قیمت ها را چندان بالا نبردیم
پا به پای تورم دویدیم، اما نرسیدیم
با این که آخر هفته است و توقع بیشتری برای خرید کردن داریم، اما جمعیتی که در میدان هفت تیر در حال قدم زدن و دیدن ویترین ها هستند، چنگی به دل نمی زند. چند تا مغازه آن طرف تر کمی خلوت دیده می شود. وارد مغازه که می شویم کمی خلوت است. دو نفر پشت صندوق ایستاده اند. وقتی از آنها در رابطه با استقبال مردم می پرسیم با خنده مغازه را نشان می دهند: «مردم هم مثل ما، چه توقعی می توان داشت؟ وقتی خود من هر سال 5 عدد شلوار می خریدم و امسال 2 عدد خریدم، دیگر از مردم چه توقعی می توان داشت، مردم پول ندارند. قدرت خریدشان پایین آمده. هر سال مقداری به میزان تورم سال های قبل اضافه می شود، اما درآمدها چی؟ مثلا من حقوق بگیر هستم، امسال 10 درصد افزایش حقوق داشتم، در حالی که میزان تورم، بالای این مقدار است. انگار که مردم در سال های پیش از پس اندازهایشان خرج کرده اند و امسال کم آورده اند. ما خودمان تولید کننده هم هستیم. پارچه گران است، بازار که می روی خرج کار، گران است، خیاط گران است، اجاره جایی که می گیری گران است، اینها همه روی قیمت های ما تاثیرگذار بوده. امسال مجبور بودیم کارهای خارجی ما که با دلار خریداری می شد، هزینه بیشتری کنیم؛ همین می شود که مثلا این مانتو که سال گذشته 160 هزار تومان می فروختیم، امسال 213 هزار تومان قیمت زدیم.»
تولید مشکل این رکود را حل می کند
آقای حسینی 60 سال دارد، سالیان زیادی پای صندوق مغازه ها ایستاده است. به نظر او تولید یکی از عوامل مهمی است که می تواند مردم را از رکود نجات دهد: «با این شرایط فعلی مردم فقط می توانند خرج خورد و خوراکشان را تامین کنند. سال های گذشته می دیدیم که خانم ها تفننی تر خرید می کردند، با این که لباسشان خراب نشده بود، اما باز هم خرید می کردند، اما در حال حاضر اگر لازم داشته باشند خرید می کنند. دست هم زیاد شده، سال ها پیش میدان هفت تیر فقط چند مانتوفروشی اصلی داشت، اما شما رشد مانتوفروشی ها را نسبت به سال گذشته ببینید! دیگر کم کم مغازه ها دارند به خیابان طالقانی می رسند نه این که بگویم بازار این نیاز را به وجود آورده، یک تعدادی هستند که سرمایه ای دارند و لیسانس شان را هم گرفته اند می آیند اینجا مغازه می زنند. این طرز تفکر اشتباه است، ما نیاز به تولید داریم. حدود 40 سال پیش من در اصفهان تحصیل می کردم. در آن زمان حدود 40 کارخانه ریسندگی و بافندگی وجود داشت که به صورت سه شیفت کار می کرد، اما در حال حاضر چی؟ این اتفاق برای کل اقتصاد افتاده است. در آن زمان 18 میلیون جمعیت داشتیم، اما الان 90 میلیون. باتوجه به این که تولید باید گسترده تر می شد، اما می توان دید که بیشتر کارخانجات یا ورشکسته شدند یا به زور سر پا ایستادند. ما آدم های تولید نیستیم. به نظر من اگر تولید افزایش پیدا کند، مشکل اقتصاد حل می شود، مشکل مردم حل می شود، بیکاری کم می شود و ارزانی خواهیم داشت که منجر به ارزانی شب عید و استقبال مردم خواهد شد.» وقتی از او در رابطه با تغییر قیمت های اجناسشان می پرسیم، می گوید: «ما هر سال همین مانتوها را می فروشیم، چون سبک کار مغازه ما مانتوهای اداری و ساده است. امسال نه ما جنس مان را گران کردیم، نه تولیدکننده.» در این بین خانم و آقایی به همراه دختر سیزده، چهارده ساله شان کاپشن بلندی را روی میز می گذارند تا آقای حسینی حساب کند. او در جواب این که تا به حال چقدر برای خرید هزینه کرده است گفت: «امروز اولین روزی است که ما به خرید آمدیم. خودم مهم نیستم، اما بالاخره خانم و بچه نیاز دارند. پول هم نداریم مجبور هستیم در حراج خرید کنیم. الان هم آمدم برای دخترم کاپشن سال آینده اش را بخرم.»
مریم امیرپور / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)
