هدف از طراحی برنامههای Spyware ردیابی سایتهای مورد استفاده کاربر، ارسال پیغامهایی برای فروش محصولات یا ایجاد ترافیک برای برخی سایتهایی است که این کرم به درون آنها نفوذ کرده است. بر همین اساس و طبق آمار به دست آمده حدود 80 درصد رایانههای خانگی دارای چنین برنامهای است. البته اصلا لازم نیست از رایانهتان دلسرد شوید؛ پیش از هر تصمیمی ابتدا این مطالب را مطالعه کنید تا بدرستی به راهکارهای مبارزه با این برنامه پی ببرید. در ادامه به این موضوع میپردازیم که چنین برنامهای به چه شکل روی سیستمتان نصب میشود، پس از نصب، چه کارهایی میکند و در نهایت به چه شکل میتوانید از شر آن خلاص شوید؟
برخی کاربران به اشتباه Spyware و ویروس را یکی میدانند، در حالی که این دو با یکدیگر متفاوت است. ویروس در حقیقت برنامهای کوتاه است که کدنویسی شده و تا جایی که میتواند نسخههای کپی شده خود را تولید میکند. علاوه بر این، ویروسها به طور اتوماتیک نسخههای کپی شده خود را از طریق ارتباط بین رایانههای مختلف انتقال میدهد. این برنامه به منظور خرابکردن اطلاعات ذخیره شده در فایلها یا ویرانی سیستمعامل طراحی شد.
در حالی که برنامه Spyware به منظور از بین بردن سیستمعامل رایانهتان طراحی نشده، بلکه برنامهای است که بدون اجازه وارد سیستمتان شده و تغییرات دلخواهش را پیاده میکند. بیشتر این برنامهها به منظور نمایش تبلیغاتی خاص برای شما برنامهنویسی شده یا اینکه به منظور نمایش سایتها و آدرسهای خاص روی جستجوگرتان طراحی شده است.
علاوه بر این بسیاری از برنامههای Spyware به منظور وارد شدن به سیستمعامل ویندوز نوشته شده است، برای نمونه برنامههایی چون Trymedia، Nuvens، Estalive، Hotbar و New.Net.Domain.Plugin همگی به نوعی Spyware هستند.
برنامه Spyware به چه شکل وارد رایانهتان میشود؟
در حقیقت این خود شما هستید که برنامه Spyware را وارد سیستمتان میکنید، مثلا با کلیککردن روی دکمهای خاص روی پنجره pop-up، نصب مجموعهای از نرمافزارها و راههایی از این دست. این برنامهها ماهیتی دروغین دارد؛ مثلا با فشار دادن دکمه کنسل برای انصراف از نصب برنامهای روی سیستم، برنامه برعکس درخواست شما عمل میکند و آن را پنهانی روی سیستمتان قرار میدهد. در ادامه مطلب به بررسی برخی راههایی که چنین برنامههایی از آن طریق وارد سیستمتان میشود، میپردازیم.
اولین راه وارد شدن به سیستم از طریق دانلود به شکل خودکار است، در واقع هنگامی که یک وبسایت یا پنجره pop-up در تلاش است اسپایور را به طور اتوماتیک برایتان دانلود کند با چنین مشکلی مواجه خواهید بود. تنها پیغامی که ممکن است شما دریافت کنید، یک پیغام بسیار معمولی از جانب جستجوگرتان درباره نام نرمافزار است. علاوه بر این در چنین پیغامی از شما پرسیده میشود آیا تمایل دارید چنین نرمافزاری روی سیستمتان دانلود شود یا نه؟ ولی چنانچه در قسمت security سیستم حد امنیت مورد نیازتان را پایین تعیین کرده باشید، حتی چنین پیغامی را هم دریافت نخواهید کرد.
از دیگر راههای واردشدن اسپایور به سیستمتان گرفتن و دانلود نرمافزار از روی یک رایانه دیگر است. برخی از چنین برنامههایی از طریق دانلود برنامه Spyware که در پسزمینه دانلود برنامه اصلی قرار دارد، وارد میشود. در بیشتر مواقع چون کاربر فهرست کامل شده فایل دانلود را نمیخواند، متوجه دریافت برنامه جانبی قرار داده شده روی فایل اصلی نمیشود. پس اگر تصمیم دارید چنین اسپایوری را دانلود نکنید، بهتر است هنگام دانلود نرمافزارهای مجانی که روی اینترنت قرار دارد دقت لازم را به خرج دهید. چون چنین برنامههایی بیشتر در کنار خود Spyware به همراه دارند.
راه سوم واردشدن چنین برنامههایی به سیستمتان از طریق add-onهای قرار داده شده روی جستجوگرتان است. (چنین برنامههایی در نرمافزارهای جانبی قرار گرفته روی جستجوگر قرار دارد.) مثلا نوار ابزار یا قسمت جستجوی جانبی میتواند چنین برنامهای را به همراه داشته باشد.
البته یک چنین برنامههایی به منظور درست کارکردن جستجوگرتان حتما باید روی چنین نرمافزاری نصب شوند، ولی متاسفانه برنامه ویرانکنندهای را نیز به همراه دارد. نام دیگر برنامههای اینچنینی دزدان جستجوگر است؛ زیرا با ورود به سیستم به پایینترین قسمت آن میرود و برای بیرون کشیدنشان نیاز به انجام کارهای متفاوت است.
و در نهایت آخرین راه واردشدن چنین اسپایورهایی نرمافزارهای از بین برنده است؛ چنین نرمافزارهایی درصدد است شما را متقاعد کند که میخواهد تمام اسپایورهای موجود روی سیستمتان را پاک کند. در نتیجه شما به آنها اعتماد کرده و دانلودشان میکنید. اما پس از اجرای برنامه به شما پیغام پاکشدن سیستم از هر برنامه مخربی را میدهد؛ در حالی که خود برنامه به شکل بسیار ماهرانهای برنامه Spyware را وارد سیستمتان کرده است.
Spywareها میتواند سیستمتان را به شکلهای متفاوتی ویران کند، به طور مثال حداقل کاری که چنین برنامهای با سیستمتان انجام میدهد اجرای برنامه Spyware در حین بالا آمدن سیستمعامل رایانه است. در صورت اجرای چنین برنامهای بخش عمدهای از RAM و پردازشگر سیستمتان اشغال میشود، این یعنی مدت زمان انجام تمام کارهایتان بیشتر از حد معمول به طول خواهد انجامید. از طرف دیگر میتواند در صورت باز بودن جستجوگرتان دایم پنجره مورد نظر را ببندد، در نتیجه باید دایم جستجوگر را باز کرده تا به کارتان ادامه دهید. از طرف دیگر برخی Spywareها بر نمایش نتیجه جستجویتان تاثیر میگذارد؛ یعنی چنانچه به دنبال مطلب خاصی باشید، برنامه جانبی اسپایور تنها سایتهایی را برایتان نمایش میدهد که خود این برنامه تعیین میکند. این یعنی اسپای ور در نمایش نتایج جستجویتان دخالت میکند. علاوه بر اینها برخی Spywareها در سیستمتان مداخله بیشتری کرده و در نتیجه DLLهای مورد استفاده رایانهتان برای اتصال به اینترنت را تغییر میدهد. به این ترتیب رایانهتان دیگر نمیتواند به اینترنت متصل شود و پیغام Failure را مشاهده خواهید کرد.
منبع: www.howstuffwork.com
نازلی وحدت